Van een particuliere ziektekostenverzekering is sprake wanneer iemand de ziektekosten verzekert bij een andere verzekeringsmaatschappij dan een ziekenfonds.

Mensen in loondienst met een inkomen beneden de premiegrens zijn verplicht verzekerd tegen ziektekosten op grond van de ZFW (Ziekenfondswet). Iemand die niet onder de ZFW valt, kan vrijwillig zijn ziektekosten onderbrengen bij een particuliere verzekeringsmaatschappij (of een ziekenfonds).