De nacalculatie is een berekening van de gerealiseerde omzet en de werkelijk gemaakte kosten.

Bij de nacalculatie wordt gewerkt met ‘feitelijke’ gegevens.

Een nacalculatie wordt altijd na afloop van een transactie (bijvoorbeeld een verkoop) of een periode (bijvoorbeeld een maand, een kwartaal of een jaar) opgemaakt en baseert zich onder meer op de werkelijke afzet, de werkelijke verkoopprijs en de gerealiseerde brutowinst.

De nacalculatie is ‘niet compleet’, wanneer er geen vergelijking met de voorcalculatie heeft plaatsgevonden.
Een vergelijking van de nacalculatie met de voorcalculatie is onder meer een hulpmiddel bij:
- de controle van ondergeschikten
- het opsporen van verspillingen
- het nemen van nieuwe beslissingen.

Uit de vergelijking van de nacalculatie met de voorcalculatie vinden we onder meer:

• efficiëntieverschillen
  De werkelijk gebruikte hoeveelheid grondstoffen en arbeidsuren is niet gelijk aan de toegestane hoeveelheid.
• prijsverschillen
  De werkelijk betaalde prijs wijkt af van de verwachte prijs in de voorcalculatie.
• bezettingsverschillen
  De werkelijke productie en afzet zijn niet gelijk aan de normale productie en afzet.